برهان‌الدین دیوهایبرهان الدین دیوه ای، فقیه و محدث و مؤلف هندی در قرن سیزدهم است. ۱ - مشخصاتدر دیوه، قصبه معروفی از مضافات لکهنو، متولد شد و در همان‌جا پرورش یافت. پدرش شیخ سرفراز علی، از نسل عبدالسلام دیوه ای، مفتی بنام و عالم معروف قرن یازده م، بود. برهان الدین نزد عمویش ذوالفقار علی دیوه ای دانش آموخت و پس از پایان تحصیلات به تعلیم و ارشاد پرداخت، سپس به شهر رای بریلی در جنوب غربی لکهنو رفت و مدتی طولانی در آن‌جا مقیم شد. به گفته عبدالحی حسنی (به نقل از محمد نعیم لکهنوی) وی در این مدت در زاویه سید محمد عدل نقشبندی بریلوی تدریس می‌کرده و به درخواست نزدیکان وی بر شرح التهذیب یزدی (حاشیه ملا عبدالله در منطق) حاشیه نوشته است. [۱]
عبدالحی حسنی، نزهة الخواطروبهجة المسامع والنواظر، ج۷، ص۹۷، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
۲ - آثاراز دیگر آثار اوست: رساله محاکمات حاوی مباحثه ای میان علمای هند؛ و رساله های دیگر درباره احکام فقهی مثل تحقیق الاوزان در تعیینِ حدّ شرعیِ زکات و مهر، احکام عید فطر و عید قربان. [۲]
عبدالحی حسنی، نزهة الخواطروبهجة المسامع والنواظر، ج۷، ص۹۷، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
[۳]
رحمان علی، تذکره علمای هند، ص ۳۱ـ۳۲، لکهنو ۱۹۱۴.
۳ - درگذشتوی پس از ۱۲۵۰ درگذشت [۴]
عبدالحی حسنی، نزهة الخواطروبهجة المسامع والنواظر، ج۷، ص۹۷، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
[۵]
رحمان علی، تذکره علمای هند، ص ۳۱ـ۳۲، لکهنو ۱۹۱۴.
۴ - فهرست منابع(۱) عبدالحی حسنی، نزهة الخواطروبهجة المسامع والنواظر، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹. (۲) رحمان علی، تذکره علمای هند، لکهنو ۱۹۱۴. ۵ - پانویس
۶ - منابعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «برهان‌الدین »، شماره۱۱۰۸. |